Het Atkins-dieet: Wat is het? De 3 principes en veelgehoorde kritiek

Het Atkins-dieet werd door Robert Coleman Atkins ontworpen en geldt als het eerste bekende koolhydraatarme dieet.

Robert Atkins was een Amerikaanse arts en cardioloog die onderzoek deed naar het menselijk lichaam, overgewicht én voeding. Zijn bevindingen waren in zijn tijd baanbrekend.

Wereldwijd volgden veel mensen het Atkins-dieet.

Het Atkins-dieet vandaag

Vandaag de dag is het Atkins-dieet nog steeds bekend. De inzichten zijn weliswaar verouderd, nog altijd dient de theorie van Atkins als basis voor veel nieuwere diëten. En ook veel mensen blijven het dieet gewoon volgen.

Daar is niets mis mee, maar aan het einde van dit artikel reiken we je wel een alternatief aan.

Binnen het Atkins-dieet is het de bedoeling om koolhydraten te beperken. Daarmee kun je veel gewicht en vet verliezen.

Het Atkins-dieet gebruikt daarvoor eigen recepten, maar ook eigen producten.

 

Wat is het Atkins-dieet?

Het Atkins-dieet moet gezien worden als een levensstijl, niet zo zeer als een dieet. Het is een koolhydraatarme en koolhydraatbeperkte levensstijl die mensen helpt bij het afvallen. Ook helpt het eten en drinken van koolhydraatarme en -beperkte producten bij de verdere gezondheid.

De eerste druk van het Atkins-dieet verscheen in 1972. In het boek “Diet Revolution” concludeerde hij dat men af kan vallen door met name vetrijke voedingsmiddelen te nuttigen, ter vervanging van koolhydraten in voeding.

 

Kritiek

Vrij snel na de publicatie werd het Atkins-dieet zeer kritisch ontvangen. Er werd beweerd dat het een ongezond dieet zou zijn. Voedingsorganisaties namen het dieet dan ook niet serieus.

Desondanks volgden veel mensen het dieet. Wereldwijd zijn er miljoenen mensen met het dieet van Atkins afgevallen.

Na het eerste boek verschenen er nog velen, waaronder veel receptenboeken.

 

Drie principes van Atkins

Het Atkins-dieet heeft in de basis drie principes die je moet volgen om succesvol af te vallen:

  1. Je kunt onbeperkt eiwitten en alle soorten vetten eten, zoals eieren, kaas, boter en vlees, maar ook mayonaise.
  2. Groenten en fruit en zuivelproducten mogen wel gegeten en gedronken worden, maar minder dan voorheen.
  3. Beperk alle koolhydraten uit graanproducten als brood en pasta, maar beperk ook aardappelen, rijst en banket.

 

Koolhydraatarm of ketogeen dieet?

Eigenlijk leeft onder diëtisten altijd een beetje de vraag of het Atkins-dieet wel echt een koolhydraatarm dieet is? Het heeft namelijk ook veel weg van een ketogeen dieet, daar je veel eiwitten en vetten moet eten. Dat is dan ook het grootste verschil met een standaard koolhydraatarm dieet. Daarbij gaat het vooral om het vermijden van koolhydraten (en niet zozeer om het vervangen ervan voor eiwitten en vetten).

 

Vetverbranding

Het Atkins-dieet zet je lichaam aan tot vetverbranding. Dat zit zo: koolhydraatrijke producten zorgen dat je bloedsuikergehalte stijgt, waardoor je lichaam meer insuline afgeeft. Deze insuline zorgt er voor dat er vet wordt opgeslagen. Door over te stappen op koolhydraatarme voeding krijg je veel minder insuline binnen. Het proces van vetopslag wordt dus gestaakt.

 

Werking van het Atkins-dieet

Het Atkins-dieet bestaat uit 4 fasen die elkaar snel achter elkaar opvolgen. Misschien heb je veel kritische geluiden gehoord of gelezen, maar eigenlijk is het Atkins-dieet helemaal niet zo moeilijk vol te houden (het is immers een koolhydraatarm dieet!). Alleen de eerste twee weken kunnen zwaar en lastig zijn, omdat je dan echt koolhydraten moet beperken die je niet gewend bent.

 

Fase 1: Startfase

De eerste twee weken eet je minder dan 20 gram koolhydraten per dag. Daarbij kun je de volgende richtlijnen aanhouden:

  • Eet drie normale porties op een dag (per maaltijd dus een normale portie) of kies voor 4 tot 5 kleinere porties;
  • Sla geen maaltijden over
  • Nuttig tenminste 115 gram eiwitrijke voeding per maaltijd (denk aan vlees, vis, gevogelte, noten en zaden, groenten en bepaalde zuivel);
  • Van de 20 gram koolhydraten die je op een dag mag eten komt 15 gram uit gekookte groenten en salades;
  • Neem per dag multivitaminen en visolie-tabletten;
  • Drink per dag 2 liter water (of andere toegestane drankjes).

Bij honger mag je gewoon eten tot je verzadigd bent, maar dan wel zonder dat je jezelf overeet. Ook wordt aanbevolen om een glas water te nemen en de honger zo te stillen.

Fase 2: Balanceren

Je dieet is nu gestart en het is tijd om meer noten, vruchten en koolhydraten aan je voedingspatroon toe te voegen. Dit wordt in het Atkins-dieet ook wel “koolhydratentolerantie” genoemd. Je gaat zoeken naar de balans waarin je wél koolhydraten eet, maar ook nog gewoon afvalt.

De volgende richtlijnen zijn hierbij van groot belang:

  • Geef deze fase voldoende de tijd en besef dat het een tragere fase is dan fase 1 (je lijf heeft tijd nodig om gewicht te verliezen);
  • Controleer elke dag je inname van koolhydraten middels een koolhydratentabel;
  • Nuttig natuurlijke vetten;
  • Slik dagelijks multivitaminen en visolie-tabletten;
  • Eet en drink Atkins voedingsproducten, waaronder de broodmix (voor koolhydraatarm brood), muesli en pasta;
  • Voeg noten, bessen, zaden en bepaalde kaassoorten toe aan je dieet;
  • Eet onbeperkt eiwitten;
  • Drink per dag 2 liter water (of andere toegestane drankjes)

Fase 3: Bijna op gewicht

In deze fase is je streefgewicht in zicht. Het is nu zaak om te bepalen hoeveel koolhydraten je kunt eten zonder aan te komen. Je zoekt dus naar je koolhydratengrens.

De richtlijnen zijn als volgt:

  • Je mag per week 10 gram koolhydraten toevoegen aan je dieet om je koolhydratengrens te vinden (maximaal 100 gram koolhydraten per week);
  • Per dag moet je 2 porties groentes eten, minimaal;
  • Je mag voorzichtig aardappelen, granen en meer fruit toevoegen aan je dieet;
  • Je moet jezelf zo’n 2 keer wegen om je lichaamsgewicht te controleren.

 

Fase 4: Onderhouden

Vanaf nu is het een kwestie van onderhouden. Je zou kunnen zeggen dat fase 4 voor altijd blijft duren. Uitgangspunten zijn het eten van zoveel mogelijk complexe koolhydraten zonder dat je aankomt in gewicht.

  • Je zet fase 3 voort door net zo te eten als in fase 3;
  • Daarnaast ga je meer bewegen en sporten;
  • Je controleert regelmatig of je je streefgewicht nog aanhoudt of dat je koolhydraten moet gaan minderen.

 

Waarom kies je voor het Atkins-dieet?

Nu je een beetje een beeld hebt van wat het Atkins-dieet precies is, kun je voor jezelf bepalen of je voor het Atkins-dieet moet kiezen om mee af te vallen.

De belangrijkste reden om voor het Atkins-dieet te kiezen lijkt de koolhydraatarme gedachte te zijn. Studies tonen al jaren aan dat koolhydraatarme diëten de beste manier zijn om gewicht te verliezen. Veel meer dan diëten die zich richten op calorieën beperken.

Een andere reden om voor het Atkins-dieet te kiezen is dat je er duidelijke richtlijnen bij krijgt die je helpen om in verschillende fasen je streefgewicht te behalen en te behouden.

De Atkins dieet voedingspiramide

 

Vetten en het Atkins-dieet

Opvallend is de houding die het Atkins-dieet inneemt ten aanzien van vetten. Het Atkins-dieet is hoog in vet, maar toch wordt het cholesterolgehalte van veel mensen lager door het volgen van het Atkins-dieet.

Ondanks dat voelen de meeste afslankers er weinig voor om meer vetten te gaan eten. Waarschijnlijk zit dat tussen de oren, omdat er jarenlang gepreekt is voor minder vet in voeding. Desondanks moet je weten dat vetten samen met koolhydraten en eiwitten de macronutriënten (belangrijkste basis van voedingsstoffen) vormen. Je hebt ze dus nodig om gezond te leven.

Zowel verzadigde als onverzadigde vetten zijn in je lichaam nodig om te kunnen werken. Te weinig vet kan zelfs zorgen voor een vitaminetekort, omdat je lichaam vitamines zonder vet niet op kan nemen.

Kort gezegd: wees dus niet bang om vetten te gaan nuttigen.

 

Atkins producten

Om mensen te helpen die het Atkins-dieet volgen, heeft Atkins zelf dieetproducten gemaakt die koolhydraatarm zijn. Het gaat om koolhydraatarme en eiwitrijke repen en Atkins shakes.

Enkele voorbeelden van dergelijke producten zijn:

  • Atkins shakes
  • Atkins knäckebröd
  • Atkins koolhydraatarm brood
  • Atkins “advantage” shakemix
  • Atkins muesli
  • Atkins chocoladekoekjes
  • Atkins repen

Het nadeel van deze producten is dat ze erg duur in aanschaf zijn en niet veel meer doen dan producten die je in de supermarkt kunt kopen.

Atkins producten

 

Afvallen met het Atkins-dieet

Ook al zijn de inzichten van het Atkins-dieet wat verouderd, je kunt er nog altijd prima mee afvallen.

Al is het maar om de eerste fase goed in te zetten. Welk koolhydraatarm dieet je ook volgt, je zal de overstap moeten maken. En dan kan fase 1 van het Atkins-dieet goed van pas komen (of je nu doorgaat met Atkins of niet).

 

Waarom is het Atkins-dieet dan toch verouderd?

Een groot deel van het gewicht dat je met het Atkins-dieet verliest bestaat uit vocht. Het lijkt dan alsof je vet verbrand, maar dat is niet zo.

Ook zijn er diverse onderzoeken gedaan naar diëten, waaronder Atkins. Het blijkt dat Atkins-deelnemers in 4 weken tijd (de eerste fase) zo’n 4 tot 5 kilo verbranden. Dat is fors meer dan bij bijvoorbeeld Weight Watchers met 2,5 kg.

Maar het bleef hier wel bij. Veel mensen houden het Atkins-dieet in de volgende fases niet vol en haken af.

 

Voordelen en nadelen

Om de balans op te maken is het goed om een aantal voordelen en nadelen van het Atkins-dieet op een rijtje te zetten. Zo kun je voor jezelf bepalen wat je belangrijk vindt aan een dieet en de knoop doorhakken om voor Atkins te kiezen of een ander koolhydraatarm dieet.

 

Voordelen

De belangrijkste voordelen van het Atkins-dieet zijn de volgende:

  • Je raakt snel in een staat van ketose, waardoor vetreserves sneller worden verbrand en je dus gewicht verliest op een natuurlijke manier;
  • Het Atkins-dieet verbrand met name vet op plaatsen waar vet gevaarlijk is, zoals rondom organen en in de buikstreek (hiermee neemt het risico af op hart- en vaatziekten en diabetes);
  • Het Atkins-dieet laat je bloeddruk zakken;
  • Met het Atkins-dieet kun je je cholesterol laten zakken;
  • Door eiwitten en vetten te eten raak je sneller verzadigd en heb je minder last van een hongergevoel;
  • Suikers (insuline) uit koolhydraatrijke voeding krijgen geen kans meer om als vet opgeslagen te worden.

 

Nadelen

De belangrijkste nadelen van het Atkins-dieet zijn de volgende:

  • Het Atkins-dieet is streng op álle koolhydraten en maakt geen onderscheid tussen complexe en enkelvoudige koolhydraten, waardoor je heel weinig koolhydraten binnenkrijgt;
  • Veel mensen ervaren het jojo-effect (en vinden alleen fase 1 zinvol);
  • Omdat je met een Atkins-dieet direct afstapt van alle koolhydraten, krijg je de koolhydratengriep (je lichaam heeft ineens heel veel behoefte aan suikers, waardoor je letterlijk afkickverschijnselen krijgt van je suikerverslaving);
  • Vals gewichtsverlies omdat je veel vocht verliest (en dus onterecht het idee krijgt dat je aan het afvallen bent);
  • Een intensief dieet, waarbij je veel koolhydraten moet tellen en goed bij moet houden of je op streefgewicht bent en blijft;
  • Een – zoals gezegd – vrij verouderde theorie (1972) die weliswaar nog veel goede punten bevat, maar door de tijd is ingehaald;
  • De Atkins-producten (crackers, shakes, muesli en brood) zijn erg duur.

 

Wat zijn de ervaringen met het Atkins-dieet?

De Atkins-dieet ervaringen zijn wisselend. We hebben enkele van onze lezers benaderd en gevraagd hoe ze over het dieet denken.

 

“Ik heb het Atkins-dieet 10 jaar geleden geprobeerd en het werkte om af te vallen. Maar na 2 jaar kwam ik toch weer aan en vond ik het moeilijk terug te pakken naar het Atkins-dieet. Intussen ben ik gewoon weer te zwaar en zoek ik andere manieren van afvallen.”

Doortje

 

“Het Atkins-dieet heeft mij geholpen om in een half jaar tijd 12 kilo te verbranden. Ik kwam op mijn streefgewicht en liet het toen wel los. Sinds kort eet ik eiwitrijk en koolhydraatarm en daar red ik me prima mee.”

Gerda

 

“Als ik terugkijk denk ik dat ik al die dure Atkins-producten niet had hoeven kopen, ook al werkten ze prima. Gewoon op enkelvoudige koolhydraten letten was voldoende geweest. Op internet zijn genoeg recepten te vinden.”

Sabine

 

Alternatief voor het Atkins-dieet

Je hebt dit hele artikel gelezen (of door gescrold) en bent toch bij het kopje “alternatief” aanbeland. Grote kans dat je het nog niet zeker weet.

In dat geval willen we je geruststellen.

Afvallen met een koolhydraatarm dieet hoeft niet duur te zijn. Het hoeft zelfs helemaal niks te kosten. Als je maar de richtlijnen van een koolhydraatarm dieet volgt, komt het helemaal goed.

Lees bijvoorbeeld ons uitgebreide artikel over het koolhydraatarme dieet eens.

Je zal leren dat je door koolhydraatarme gerechten te koken (en Dieetkompas staat vol met dat soort recepten, gratis en voor niets), je al heel veel verschil kunt maken. Het Atkins-dieet kan je helpen om sturing te geven aan het afvallen, maar nodig is het zeker niet.

Wil jij vandaag nog beginnen met afvallen? Lees dan ons artikel over koolhydraatarme recepten, leer hoe je koolhydraatarme recepten (vandaag nog) in kunt zetten en hoe je geleidelijk overstapt van een ongezond eet- en drinkpatroon naar een gezond en koolhydraatarm eet- en drinkpatroon.

 

Dieetkompas is er duidelijk over: Iedereen kan afvallen. En je kunt vandaag nog beginnen.

Laat een reactie achter

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.